Nieuw belastingverdrag Ierland-Nederland

Op 13 juni 2019 is in Dublin het nieuwe belastingverdrag tussen Nederland en Ierland ondertekend. Dit belastingverdrag vervangt het uit 1969 stammende belastingverdrag tussen beide landen.

Het nieuwe belastingverdrag wordt zo veel mogelijk in lijn gebracht met het actuele Nederlandse fiscale verdragsbeleid en met de antimisbruik-afspraken die onder het BEPS-project gemaakt zijn. Het BEPS-project (Base Erosion and Profit Shifting) is een project van de OESO, welke een aantal actiepunten bevat ter bestrijding van belastingontwijking door middel van grondslaguitholling en winstverschuiving.

Een belangrijke verandering betreft een wijziging van het heffingsrecht over pensioenuitkeringen.

Onder ‘pensioen’ wordt ook ‘lijfrente’ verstaan en sociale zekerheidsuitkeringen. De overheidspensioenen vallen daar weer niet onder en worden hier niet besproken. Onder ‘inwoner’ wordt ‘fiscaal inwoner’ verstaan.

Toewijzing van het heffingsrecht over pensioenen onder het oude belastingverdrag

Het huidige belastingverdrag tussen Nederland en Ierland uit 1969 bepaalt dat pensioenuitkeringen alleen mogen worden belast in het land waarvan de ontvanger inwoner is (de woonstaat).

Toewijzing van het heffingsrecht over pensioenen onder het nieuwe belastingverdrag

Onder het nieuwe belastingverdrag vindt de volgende wijziging van het heffingsrecht plaats:

• Alle periodieke pensioenuitkeringen mogen in beginsel in de woonstaat van de ontvanger worden belast. Maar als de totale bruto uitkeringen: 

1. in een belastingjaar meer dan € 25.000 bedragen EN
2. er over deze uitkeringen tijdens de opbouwfase een fiscale tegemoetkoming heeft plaatsgevonden, dan mag het land van waaruit de pensioenuitkeringen afkomstig zijn de belasting hierover heffen (de bronstaat).

• Alle afkoopsommen worden – ongeacht de hoogte van de uitkering – altijd ter heffing aan de bronstaat toegewezen.

Ad 1. Meer dan € 25.000 pensioenuitkeringen in een belastingjaar
In de relatie tot Ierland vindt Nederland dat bij periodieke pensioenuitkeringen uit Nederland waarvan het totaal in een belastingjaar minder is dan € 25.000, het belang voor Nederland te klein is om hierover een belastingclaim te hebben. Voor Nederland en Ierland is een belastingjaar overigens gelijk aan een kalenderjaar.

Ad 2. Fiscale tegemoetkoming

Pensioen vormt in Nederland uitgesteld loon. De pensioenopbouw en pensioenaanspraak zijn in Nederland vrijgesteld van belastingheffing. De pensioenuitkeringen zijn belast. Door emigratie vóór het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd naar (in dit geval) Ierland, ontstaat een heffingslek in Nederland: de pensioengenieter heeft in Nederland nooit belasting betaald over zijn pensioenopbouw en pensioenaanspraak en nu – zonder nadere bepalingen – ook niet over de pensioenuitkeringen. Dit acht Nederland niet wenselijk. Om deze reden probeert Nederland in haar verdragsonderhandelingen een bepaling op te laten nemen die Nederland toch een heffingsrecht geeft over Nederlandse pensioenuitkeringen aan (in dit geval) in Ierland wonende pensioengenieters.

Voorbeeld 1
Een inwoner van Ierland ontvangt in 2021 een Nederlands bedrijfspensioen van € 10.000 en een AOW van € 5.000. Totaal: € 15.000.

Omdat de totale bruto-uitkering lager is dan € 25.000, wordt de heffing over de Nederlandse pensioenuitkeringen en de AOW-uitkeringen volledig aan Ierland toegewezen.

Voorbeeld 2
Een inwoner van Ierland ontvangt in 2021 een Nederlands bedrijfspensioen van € 50.000 en een AOW van € 5.000. Totaal: € 55.000.

Omdat de totale bruto-uitkering hoger is dan € 25.000 wordt de heffing over de Nederlandse pensioenuitkeringen en de AOW-uitkeringen volledig aan Nederland toegewezen.

Voorbeeld 3
Een inwoner van Ierland ontvangt in 2021 een Nederlands bedrijfspensioen van € 15.000, een Nederlandse pensioenafkoop van € 30.000 en een AOW van € 5.000. Totaal: € 50.000.

De totale bruto-uitkering is weliswaar hoger dan € 25.000, maar omdat afkoopsommen geen periodieke uitkeringen zijn en per definitie ter heffing aan de bronstaat worden toegewezen, telt de pensioenafkoop van € 30.000 niet mee bij het bepalen van de € 25.000-grens. Omdat de hoogte van de periodieke uitkeringen hierdoor in totaal minder zijn dan € 25.000 en op deze inkomens in het verleden tijdens de opbouwfase een fiscale tegemoetkoming gold, wordt de heffing over de Nederlandse pensioenuitkeringen en de AOW-uitkeringen volledig aan Ierland toegewezen. Nederland mag over de afkoopsom van € 30.000 belasting heffen (en doet dit ook).

Voorkoming van dubbele belasting vanuit Nederlands perspectief

Nederland belast haar inwoners over hun wereldinkomen. Dit betekent dat ook buitenlands inkomen in de Nederlandse belastingheffing wordt betrokken. Hierbij kan dubbele belastingheffing optreden.

Voorkoming van dubbele belasting onder het oude belastingverdrag

Als een inwoner van Nederland pensioenuitkeringen uit Ierland ontvangt, dan geeft hij dit inkomen in zijn (Nederlandse) aangifte inkomstenbelasting aan. Volledigheidshalve, onder ‘pensioenuitkeringen’ worden verstaan: periodieke bedrijfs- en privépensioenuitkeringen, periodieke uitkeringen op grond van een sociale zekerheidsstelsel (waaronder AOW) en (eenmalige) afkoopsommen.

Vervolgens moet hij – onder de werking van het belastingverdrag van 1969 – met een formulier de Ierse belastingdienst verzoeken om een vrijstelling van de Ierse belasting te krijgen.

Voorkoming van dubbele belasting onder het nieuwe belastingverdrag voor periodieke pensioenuitkeringen

Als een inwoner van Nederland een periodieke bedrijfspensioenuitkering, periodieke privépensioenuitkering, en/of een periodieke uitkering op grond van het Ierse sociale zekerheidsstelsel ontvangt, dan geeft hij dit inkomen in zijn (Nederlandse) aangifte inkomstenbelasting aan.

Als het totaal van deze uitkeringen op jaarbasis meer is dan € 25.000 en als voor deze uitkeringen tijdens de opbouwfase een fiscale tegemoetkoming gold, dan kan in de Nederlandse aangifte inkomstenbelasting een voorkoming van dubbele belasting worden geclaimd.

Als het totaal van deze uitkeringen op jaarbasis minder is dan € 25.000, dan geldt per definitie een woonstaatheffing en kan in de Nederlandse aangifte inkomstenbelasting geen voorkoming van dubbele belasting worden geclaimd.

Voorkoming van dubbele belasting onder het nieuwe belastingverdrag voor afkoopsommen

Als een inwoner van Nederland zijn Ierse pensioen afkoopt, dan geeft hij dit inkomen in zijn (Nederlandse) aangifte inkomstenbelasting aan. Op basis van het belastingverdrag wordt de heffing over de afkoopsom aan Ierland toegewezen. Dit betekent dat in de Nederlandse aangifte inkomstenbelasting een voorkoming van dubbele belasting kan worden geclaimd.
 

Overgangsrecht

Het belastingverdrag voorziet op verzoek van Ierland in overgangsrecht voor pensioenuitkeringen. Indien:

1. op het moment dat dit belastingverdrag in werking treedt; EN waarbij
2. iemand al een pensioenuitkering genoot,

dan blijven deze pensioenuitkeringen automatisch voor de resterende looptijd onder de werking van het belastingverdrag uit 1969 vallen. Deze pensioenontvanger kan echter op verzoek kiezen voor behandeling conform het nieuwe belastingverdrag. Deze keuze moet uiterlijk op 31 december 2022 bij de Ierse en Nederlandse fiscus bekend worden gemaakt. Deze keuze kan niet meer worden teruggedraaid.

Ingangsdatum nieuw belastingverdrag

Het nieuwe belastingverdrag is op 29 februari 2020 in werking getreden en treedt per 1 januari 2021 in effect. Dit betekent dat de uitkeringen die voor het eerst na 29 februari 2020 worden ontvangen onder het nieuwe belastingverdrag zullen vallen. Dit betekent dat voor deze uitkeringen geen beroep op het overgangsrecht kan worden gedaan.

Tot slot

Nederland streeft met haar verdragsonderhandelingen om een bronstaatheffing op te nemen voor pensioenen die tijdens de opbouwfase een fiscale tegemoetkoming hebben gekregen. Het nieuwe pensioenartikel in het belastingverdrag met Ierland past binnen dit verdragsbeleid. Opmerkelijk is het feit dat voor pensioenuitkeringen die vóór 29 februari 2020 zijn ingegaan het oude belastingverdrag onbeperkt geldig blijft.