Inleiding

Ik krijg in mijn praktijk regelmatig vragen over deze verdragswijziging. Een veel voorkomende vraag is hoe de voorkoming van dubbele belasting werkt. In deze bijdrage behandel ik deze uitwerking voor een Zwitserse inwoner die een Nederlands periodiek pensioen ontvangt.

De nationale wet

Nederland

Inwoners van Zwitserland met een Nederlands pensioen zijn voor de Nederlandse belastingwet “buitenlands belastingplichtigen”. Dit betekent dat zij in Nederland belastingplichtig zijn voor het inkomen uit hun Nederlandse pensioen.

Zwitserland

Inwoners van Zwitserland worden in Zwitserland belast over hun wereldinkomen. Dit betekent dat zij dus ook hun Nederlandse pensioeninkomen in hun Zwitserse belastingaangifte moet aangeven.

Het belastingverdrag

Omdat zowel Nederland als Zwitserland belasting over het Nederlandse pensioen heft, treedt een dubbele belastingheffing op. Het belastingverdrag geeft regels om dit zoveel mogelijk tegen te gaan.

Bij de onderhandelingen over de verdragswijziging is op verzoek van Zwitserland afgesproken dat er een bronstaatheffing op pensioenuitkeringen plaatsvindt waarbij de bronstaat periodieke uitkeringen tegen maximaal 15% mag belasten. Eenmalige uitkeringen mogen daarentegen volledig in de bronstaat worden belast.

Voorbeeld 1

Emma woont in Zwitserland en ontvangt in 2022 uit Nederland de volgende periodieke uitkeringen: een AOW van € 10.000 en een jaarlijks pensioen van € 190.000. Voor de inkomstenbelasting bedraagt het totale inkomen € 200.000. Het Nederlandse belastingtarief hierover is 49,5%. Op basis van het belastingverdrag belast Nederland dit inkomen echter met 15%: er is € 30.000 aan inkomstenbelasting verschuldigd.

Voorbeeld 2

Jan woont in Zwitserland en ontvangt in 2022 uit Nederland alleen een AOW-uitkering van € 10.000. Het Nederlandse belastingtarief hierover is minder dan 15%. Op basis van het belastingverdrag belast Nederland dit inkomen met het van toepassing zijnde Nederlandse tarief (9,42%): er is € 942 aan inkomstenbelasting verschuldigd.

Voorbeeld 3

Theo woont in Zwitserland en ontvangt in 2022 uit Nederland een eenmalige pensioenuitkering van € 200.000. Op basis van het belastingverdrag belast Nederland dit inkomen met het van toepassing zijnde Nederlandse tarief en is € 80.564 aan inkomstenbelasting verschuldigd (ik houd in dit voorbeeld geen rekening met eventuele revisierente).

Pensioenuitkeringen en het belastingverdrag met Zwitserland

Eenmalige pensioenuitkeringen uit Nederland die aan een inwoner van Zwitserland worden betaald, mogen op grond van het belastingverdrag volledig in Nederland worden belast.

Periodieke pensioenuitkeringen uit Nederland die aan een inwoner van Zwitserland worden betaald, mogen op grond van het belastingverdrag eveneens in Nederland worden belast. Het belastingtarief is daarbij gemaximaliseerd op 15%.

Inhouding door de pensioenuitvoerders

Tot 2021 gold dat als een inwoner van Zwitserland voldeed aan de eisen die het (oude) belastingverdrag stelde – waardoor de Nederlandse pensioenuitkering alleen in Zwitserland wordt belast – er een vrijstelling voor de inhouding van loonbelasting bij de Belastingdienst kon worden aangevraagd. Hiermee wisten de betreffende pensioenuitvoerders dat zij bij de uitkering geen rekening hoefden te houden met de inhouding van loonbelasting.

Met ingang van 2021 geldt dit niet meer. De betreffende inwoners van Zwitserland hebben eind 2020 van de Belastingdienst bericht gekregen dat deze vrijstelling vanwege het nieuwe belastingverdrag per 2021 is komen te vervallen. Nederlandse pensioenuitvoerders houden hierdoor vanaf 2021 loonbelasting op de uitkeringen in. Mede vanwege de uitvoering, maar ook vanwege aansprakelijkheid houden de meeste pensioenuitvoerders hierbij in de regel geen rekening met het maximumtarief van 15% en belasten de uitkering tegen het volle Nederlandse tarief. Uitzondering hierop is de SVB. Zij houdt wel rekening met het nieuwe verdrag, maar dat is omdat AOW-uitkeringen vanwege de hoogte altijd in de eerste belastingschijf van 9,45% vallen, waardoor de SVB altijd aan het maximum tarief van 15% voldoet.

De uitwerking van het belastingverdrag voor periodieke uitkeringen

De Nederlandse belastingaangifte

In de Nederlandse belastingaangifte kan worden aangegeven dat er op basis van het belastingverdrag maximaal 15% belasting over periodieke uitkeringen mag worden geheven.

Voorbeeld 4

Stel de pensioenuitvoerder van Emma uit voorbeeld 1 houdt over de uitkering van € 190.000 het volledige Nederlandse tarief aan loonbelasting in (€ 75.614). De SVB houdt € 0 aan loonbelasting over de AOW-uitkering van € 10.000 in.

Op basis van het belastingverdrag mag de pensioenuitvoerder slechts 15% inhouden (€ 28.500). En omdat voor de aangifte inkomstenbelasting de AOW-uitkering bij het inkomen van de pensioenuitvoerder moet worden opgeteld, wordt de AOW eveneens met 15% inkomstenbelasting belast (€ 1.500).

Op de berekende inkomstenbelasting van € 30.000 komt de door het pensioenfonds ingehouden loonbelasting van € 75.614 in mindering. Dit betekent dat Emma een teruggave van € 45.614 kan verwachten.

De Zwitserse belastingaangifte

In de Zwitserse belastingaangifte dient 85% van het ontvangen Nederlandse bruto pensioen te worden aangegeven. De Zwitserse belastingdienst houdt op uw verzoek rekening met de verdragstoepassing: Zwitserland vermindert dit aangegeven nettobedrag met 1/3. Het restant wordt met federale, kantonnale en gemeentelijke heffingen belast. 

Voorbeeld 5

Op het inkomen van Emma uit voorbeeld 1 heft Nederland 15% aan inkomstenbelasting. Emma geeft dan 85% van haar Nederlandse pensioen van € 200.000 in haar Zwitserse belastingaangifte aan. Van deze € 170.000 stelt Zwitserland op haar verzoek 1/3 (€ 56.667) vrij. De overige € 113.333 wordt met het reguliere Zwitserse tarief belast.

Voorbeeld 6

Op het inkomen van Jan uit voorbeeld 2 heft Nederland 9,42% aan inkomstenbelasting. Jan geeft 85% van zijn AOW van € 10.000 in zijn Zwitserse belastingaangifte aan. Van deze € 8.500 stelt Zwitserland op zijn verzoek 1/3 (€ 2.833) vrij. De overige € 5.667 wordt met het reguliere Zwitserse tarief belast.

Mogelijk hogere belastingdruk in Zwitserland

Het komt voor dat een Zwitserse inwoner met een Nederlands pensioen door het gewijzigde belastingverdrag te maken krijgt met een hogere Zwitserse belastingdruk. Dit heeft te maken met de maximale belastingheffing van 15% in Nederland, de door Zwitserland bedongen gedeeltelijke vrijstellingsmethode en het Zwitserse belastingtarief dat op die persoon van toepassing is. Hier is (vanuit Nederlands oogpunt) niets aan te doen.

Nederlandse belastingaangifte vóór Zwitserse belastingaangifte?

Als een Nederlandse pensioenuitvoerder geen rekening met het belastingverdrag houdt, kan het idee ontstaan dat er met een onjuist nettobedrag in Zwitserland aangifte wordt gedaan. Immers, als er te veel in Nederland is ingehouden, is de netto-uitkering te laag; is er te weinig ingehouden, is de netto-uitkering te hoog. 

Moet er dan worden gewacht met het doen van de Zwitserse belastingaangifte totdat de Nederlandse belastingaangifte is ingediend en de Nederlandse belastingaanslag is vastgesteld? Mijns inziens hoeft dit niet. Zoals hiervoor beschreven, dient 85% van het totale Nederlandse bruto pensioen in de Zwitserse belastingaangifte te worden aangegeven. Het aangegeven percentage houdt automatisch rekening met het belastingverdrag en is daarmee onafhankelijk van de in Nederland (al dan niet) ingehouden loonbelasting.

Tot slot

Toepassing van het gewijzigde belastingverdrag met Zwitserland op Nederlandse pensioenontvangsten vergt enige oplettendheid. Wilt u ondersteuning bij uw Nederlandse belastingaangifte? Neemt u dan contact met mij op.